Çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesine yönelik düzenlemelerin yer aldığı Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 10.12.2018 tarihli ve 30621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Çevre Kanunu’na eklenen geri kazanım katılım payı başlıklı Ek Madde 11’de “Yurt içinde piyasaya arz edilen bu Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya süren/ithalatçılardan bu listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı tahsil edilir…” hükmü yer almaktadır.
Anılan hüküm gereğince Bakanlığımızca hazırlanan Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik 31/12/2019 tarihli ve 30995 (4. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Söz konusu Yönetmelikte Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünlerden (plastik poşet, lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrikli ve elektronik eşya ile içecek ambalajı dâhil tüm ambalajlar) poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan tahsil edilecek geri kazanım katılım paylarının belirlenmesi ve bu payların beyan edilmesine, tahsilatına ve izlenmesine yönelik esaslar belirlenmiştir.
Ambalaj atıkları ile bazı özel atık grubunda yer alan atıkların yönetiminde bu atıklara esas ürünleri üreten/piyasaya süren işletmelerin Çevre Mevzuatı uyarınca “Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu” ilkesi kapsamında finansal sorumlulukları 2005 yılından beri mevcuttur. Bu işletmelerce piyasaya sürülen ambalajlar ve diğer ürünler için (piller, aküler, elektrikli ve elektronik eşyalar, madeni yağlar vb.) atık yönetimi maliyetlerine katılım payları ödenmektedir. Bu katılım paylarının toplanması ve kullanımı 2020 yılına kadar yukarıda anılan ürünleri üreten/piyasaya süren işletmelerce oluşturulan birlik/kuruluşlarca gerçekleştirilmiştir.
2005 yılından beri yürürlükte olan bu uygulamada; piyasaya süren işletmelerce doğrudan veya temsilcileri aracılığı ile yapılan katılım payı uygulamaları, Çevre Kanunu Değişikliği ile Bakanlığımız uhdesinde yürütülecek “geri kazanım katılım payı” uygulaması olarak değiştirilmiştir.
Bu doğrultuda; 10.12.2018 tarihinde Çevre Kanununda yapılan değişiklik ile yürürlüğe giren geri kazanım katılım payı tahsili uygulaması yeni bir uygulama olmayıp, vatandaşlara doğrudan bir mali yük getirmeyecektir. 2005 yılından beri var olan bu ücretlerin artık Bakanlığımız koordinasyonunda toplanarak kullanılmasını sağlayacak bir uygulama değişikliğidir.
Hali hazırda %13 olan geri kazanım oranının 2023 yılında % 35 ‘e çıkarılması Bakanlığımızın öncelikli hedefidir. Geri kazanım payı uygulaması, çevrenin korunması ve geliştirilmesi amacıyla Bakanlığımızca başlatılan Sıfır Atık Projesinin tüm ülke sathında yaygınlaştırılması ve sürdürülebilirliğinin temininde önemli katkı sağlayacaktır.
Ali ÖZCAN
Çevre ve Şehircilik İl Müdürü
Yönetmeliğe ulaşmak için tıklayınız.
